Cargando...
Tero - Sustantivo: Ha’e ñe’ẽ ombohérava ava, mymba, ka’avo térã mba’e.
Techapyrã: Kame - óga – mbarakaja, manduvi.
Tero ñemohenda
a. Iñe’ẽpu’andu rupi (por su fonética)
* Tero tîgua (sustantivos nasales): Ha’e umi tero oguerekóva pu’ae tĩgua (ã - ẽ - ĩ - õ - ũ – ỹ), térã pundie tĩgua (g - m - mb - n - nd - ng - nt – ñ) ipype.
Techapyrã: mandyju / petỹ / tañykã / tetyma.
* Tero jurugua (sustantivos orales): Há’e umi tero oguerekóva pu’ae jurugua (a - e- i - o - u – y), térã pundie jurugua (ch - g - h - j - k - l - p - r - rr - s - t - v - puso) ipype.
Techapyrã: apyka / ao / juru / yvága.
ã. Ijysaja rupi (por su morfología)
* Tero ijysajateĩva (sustantivos uniformes): Ha’e umi tero oguerekóva peteĩ ysaja año ojepuru haguã.
Techapyrã: jagua / pyhare / avañe’ẽ
* Tero ijysajakõiva (sustantivos biformes): Ha’e umi tero oguerekóva mokõi ysaja ojepuru haguã. Peteĩva héra ysaja’ypy ha oñepyrũjepi “T”-pe, ha ambuéva katu héra ysajapuru ha oñepyrũ “R”-pe. Ko’ã tero apytépe oĩve umi ombohérava ñane pehẽnguépe.
Techapyrã:
Ysaja’ypy: ta’ýra - tajýra - túva - tykéra
Ysajapuru: ra’y - rajy - ru - ryke
* Tero ijysaja’apýva (sustantivos triformes): Ha’e umi tero oguerekóva mbohapy ysaja ojepuru haguã. Ko’ãvape pe ysaja’ypy oñepyrũkuaa “T” térã “O”-pe, ha umi mokõi ysajapuru katu oñepyrũjepi “R” peteĩ-va ha ambuéva “H”-pe.
Techapyrã:
* Tero ijysajarundýva (sustantivos cuatriformes): Ha’e umi oguerekóva irundy ysaja ojepuru haguã. Kóichagua terópe ysaja’ypy oñepyrũ “T”-pe, ha umi mbohapy ysajapurúgui mokõi oñepyrũ “R” ha “H”-pe. Ysajapuru mbohapyha katu oñepyrũkuaa ambue pundiépe.
Techapyrã:
3. Hetepy rupi (por su estructura)
* Teroteĩ (sustantivos simples): Ha’e umi tero oguerekóva ipype peteĩ ñe’ẽ añónte térã oñembohetepeteĩva. Techapyrã: Po / Py / ára
* Teroeta (sustantivos compuestos): Ha’e umi tero oguerekóva ipype mokõi térã hetave ñe’ẽ. Peteĩ ñe’ẽme ojojuhu ha oñomopeteĩ mokõi térã hetave ñe’ẽrapo, ha ojoajukatúvo ombohérava hikuái peteĩ mba’e pyahu. Peteĩ ñe’ẽntema oiko chuguikuéra. Techapyrã: Apykahai / Tupãmba’ejára / Ararundy
4. He’iséva rupi (por su significación) * Tero ijysajakuaáva (sustantivos concretos): Ha’e umi tero ñañandúva, jahecháva, hetéva, añeteguáva, ikatúva ñaha’ã ipohyikue, isa’y térã ijysaja.
Techapyrã: Jagua / apyka / óga.
* Tero ijysajakuaa’ỹva (sustantivos abstractos): Ha’e umi tero nañañandúiva, jahecha’ỹva, añetegua’ỹ, ha noñembohetéiva. Ikatu’ỹva ñaha’ã ipohyikue, isa’y térã ijysaja. Techapyra: Tupã / Yvága / Py’aguapy / Tekojoja
5. Ipysokue rupi (por su extensión) * Teratee (sustantivos propios): Ha’e umi téra teete oñeme’ẽva ava, mymba, ka’avo, térã mba’épe, ha heratee rupi ojoavýmava ambuévagui.
Techapyrã: Chive / Paraguay / Kanindeju
* Teratee’ỹva (sustantivos comunes): Ha’e umi téra oñeme’ẽva ava, mymba, ka’avo térã mba’e aty ojojoguáva térã ojueheguáva ha ojojaveguávape. Techapyrã: Kuña / Guyra / Táva
Ikatúta ñamba’apo teróre Tarea para la Casa-pe.